W związku z wprowadzeniem zmian w ustawie o swobodzie działalności gospodarczej, ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych i ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych, dokonanych ustawą z dnia 13 kwietnia 2016 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz ustawy o swobodzie działalności gospodarczej ( Dz. U. z 2016r. poz. 780), z dniem 1 stycznia 2017 r. został znacznie obniżony próg, od którego dokonywanie i przyjmowanie płatności przez przedsiębiorców może odbywać się wyłącznie za pośrednictwem rachunku płatniczego (z 15.000 euro na 15.000 złotych). Za naruszenie w/w zasady dokonywania i przyjmowania płatności w formie bezgotówkowej przewidziane zostały dotkliwe konsekwencje podatkowe.

Wprowadzone zmiany przepisów przedstawiają się następująco:

1. Obowiązek dokonywania i przyjmowania płatności za pośrednictwem rachunku płatniczego

Od dnia 1 stycznia 2017g r. dokonywanie i przyjmowanie płatności związanych z wykonywaną działalnością gospodarczą może się odbywać wyłącznie za pośrednictwem rachunku płatniczego przedsiębiorcy gdy:

1) stroną transakcji, z której wynika płatność, jest inny przedsiębiorca oraz

2) jednorazowa wartość transakcji, bez względu na liczbę wynikających z niej płatności, przekracza równowartość 15 000 zł, przy czym transakcje w walutach obcych przelicza się na złote według kursu średniego walut obcych ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień dokonania transakcji.

W stanie prawnym obowiązującym przed dniem 1. stycznia 2017 r. obowiązek taki dotyczył wyłącznie transakcji o wartości przekraczającej 15.000 euro.

Co istotne, przepis w nowym brzmieniu posługuje się pojęciem „rachunku płatniczego”, a zatem każdego rachunku służącego do wykonywania transakcji płatniczych, w tym rachunku bankowego oraz rachunku członka spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej, jeżeli rachunki te służą do wykonywania transakcji płatniczych.

2. Konsekwencje podatkowe naruszenia w/w regulacji (art. 22p ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, art. 15 d ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych)

Z dniem 1 stycznia 2017 r. zarówno do ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, jak i do ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, wprowadzono przepisy, które stanowią, iż do kosztów uzyskania przychodów nie zostaje zaliczony koszt w tej części, w jakiej płatność, która winna być dokonana za pośrednictwem rachunku płatniczego, została dokonana bez pośrednictwa rachunku płatniczego. W przypadku zaliczenia takiego kosztu do kosztów uzyskania przychodów podatnicy mają obowiązek albo zmniejszyć koszty uzyskania przychodów, albo w przypadku braku możliwości zmniejszenia kosztów, zwiększyć przychody w miesiącu, w którym została dokonana płatność bez pośrednictwa rachunku bankowego.

Powyższe zasady stosuje się odpowiednio w przypadku nabycia lub wytworzenia środków trwałych albo nabycia wartości niematerialnych i prawnych, a także dokonania płatności po zmianie formy opodatkowania na zryczałtowaną formę opodatkowania określoną w ustawie o podatku tonażowym, z tym, że zmniejszenie kosztów lub zwiększenie przychodów następuje za rok podatkowy poprzedzający rok podatkowy, w którym nastąpiła zmiana formy opodatkowania. Ponadto u podmiotów opodatkowanych wg ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w/w zasady stosuje się odpowiednio w przypadku dokonania płatności po likwidacji działalności gospodarczej, z tym że zmniejszenie kosztów uzyskania przychodów lub zwiększenie przychodów następuje za rok podatkowy, w którym nastąpiła likwidacja tej działalności.