Dłużnicy, chcący ochronić majątek przed działaniami komornika często pozbywają się go na rzecz osób trzecich. Rozwiązaniem dla wierzyciela może być złożenie skargi pauliańskiej. Co to takiego? Które przepisy regulują tę instytucję prawną? Jakie są kluczowe funkcje i przesłanki jej stosowania? Mecenas Mariusz Mirosławski, radca prawny i wspólnik Kancelarii MGM, przedstawia istotne zagadnienia dotyczące tej rzadko występującej sprawy.
Czym jest skarga pauliańska?
Istotą skargi jest umożliwienie wierzycielowi bezpośredniej egzekucji z majątku dłużnika, którego własność została w ramach czynności prawnej przeniesiona na osobę trzecią, np. za pomocą umowy darowizny lub sprzedaży. Przykładem może być dłużnik, który sprzeda swój dom osobie trzeciej, tym samym doprowadzając do braku możliwości spłaty wierzyciela. W tej sytuacji pożyczkodawca będzie mógł żądać zaspokojenia bezpośrednio od osoby trzeciej.
W razie uwzględnienia powództwa ze skargi pauliańskiej, sąd uzna taką czynność za bezskuteczną względem zadłużonego. Umożliwi to drugiej stronie egzekucję mienia z pierwszeństwem przed wierzycielami obecnego właściciela majątku. Należy pamiętać, że wspomniana osoba trzecia może zwolnić się od zadośćuczynienia roszczenia wierzyciela, jeżeli go zaspokoi lub wskaże wystarczające do jego zaspokojenia mienie dłużnika.
Przesłanki wykorzystania
- Powód musi mieć status wierzyciela, przez co rozumiemy posiadanie wymagalnych wierzytelności względem dłużnika (także gdy wierzytelności te nie były jeszcze obowiązujące w dacie dokonania przez niego czynności prawnej);
- W wyniku działania dłużnika osoba trzecia uzyskała korzyść majątkową (np. prawo własności nieruchomości);
- Czynność prawna dłużnika została dokonana z pokrzywdzeniem wierzycieli, tj. wskutek tych działań wierzyciel stał się niewypłacalny albo stał się niewypłacalny w wyższym stopniu, niż był przed dokonaniem czynności;
- Świadomość osoby trzeciej o działaniu dłużnika z pokrzywdzeniem jego wierzycieli (wyłącznie w przypadku czynności prawnych odpłatnych, np. umowy sprzedaży).
Do kiedy możemy działać?
Uznania czynności prawnej dokonanej z pokrzywdzeniem wierzycieli za bezskuteczną względem wierzyciela nie można żądać po upływie lat pięciu od daty tej czynności. Termin nie podlega przywróceniu ani wydłużeniu. Ponadto nie ulega przerwie oraz zawieszeniu, jak ma to miejsce w przypadku przedawnienia. Skutkiem upływu terminu jest wygaśnięcie roszczenia.
Domniemania związane ze skargą
Jeżeli wskutek czynności prawnej dłużnika dokonanej z pokrzywdzeniem wierzycieli, korzyść majątkową uzyskała osoba będąca z nim w bliskim stosunku lub przedsiębiorca pozostający z nim w stałych stosunkach gospodarczych, to domniemywa się, że osoba ta wiedziała, iż dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli.
Natomiast jeżeli w chwili dokonania darowizny dłużnik był niewypłacalny lub wskutek takiej darowizny stał się niewypłacalny, to domniemywa się, że dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli.
Skuteczne działania Kancelarii
Kancelaria MGM, w imieniu Klientów, w okresie ostatnich 12 miesięcy wszczęła dziesięć postępowań sądowych o uznanie za bezskuteczne określonych czynności podjętych przez dłużnika z pokrzywdzeniem wierzyciela. W sześciu sprawach sąd uwzględnił powództwa, a orzeczenia w dwóch z nich są już prawomocne - zostały podjęte odpowiednie czynności w postępowaniach egzekucyjnych. Pozostałe cztery postępowania są w toku.
Kancelaria MGM od początku działalności już 62-krotnie reprezentowała z sukcesami lub nadal reprezentuje Klientów będących podmiotami domagającymi się uznania za bezskuteczną określonej czynności dokonanej z pokrzywdzeniem wierzyciela. Dodatkowo Kancelaria świadczy pomoc prawną podmiotom, które w procesach dotyczących skargi pauliańskiej występują jako strona pozwana.
