W dniu 13 października 2022 r. wchodzi w życie znacząca zmiana przepisów Kodeksu spółek handlowych, wprowadzona ustawą z dnia 9 lutego 2022 r. o zmianie ustawy - Kodeks spółek handlowych oraz niektórych innych ustaw ( Dz.U.2022.807 z dnia 2022.04.12). Poniżej przedstawiamy zwięzłą informację o najistotniejszych modyfikacjach przepisów dotyczących spółek z ograniczoną odpowiedzialnością i spółek akcyjnych, wynikających z ww. nowelizacji. Zestawienie zostało przygotowane przez radcę prawnego Annę Zielińską-Jadwiszczok z naszej Kancelarii.
SPÓŁKA Z OGRANICZONĄ ODPOWIEDZIALNOŚCIĄ
Od dnia 13 października 2022 r. wchodzą w życie następujące zmiany przepisów dotyczących spółek z ograniczoną odpowiedzialnością:
- kadencję członka zarządu i rady nadzorczej oblicza się w pełnych latach obrotowych, chyba że umowa spółki stanowi inaczej;
- uchwały zarządu należy obowiązkowo protokołować, a protokoły są podpisywane co najmniej przez członka zarządu prowadzącego posiedzenie lub zarządzającego głosowanie, chyba że umowa spółki lub regulamin zarządu stanowi inaczej;
- członkowie zarządu oraz rad nadzorczych zobligowani zostali do wykonywania swoich obowiązków przy dołożeniu staranności wynikającej z zawodowego charakteru swojej działalności oraz dochowania lojalności wobec spółki, a zakaz ujawniania tajemnic spółki rozszerzono również na czas po wygaśnięciu mandatu;
- rady nadzorcze zobligowane zostały do sporządzania co roku pisemnego sprawozdania z działalności rady nadzorczej i składania go zgromadzeniu wspólników;
- ustalono, że zakres osób, od których rada nadzorcza może żądać wyjaśnień obejmuje nie tylko zarząd i osoby zatrudnione w spółce na podstawie umowy o pracę, ale też prokurentów i osoby wykonujące na rzecz spółki regularnie czynności na podstawie umów cywilnoprawnych; ustalono, że rada nadzorcza może żądać sporządzenia lub przekazania wszelkich informacji, dokumentów, sprawozdań lub wyjaśnień dotyczących spółki, w szczególności jej działalności lub majątku, w tym informacji, sprawozdań lub wyjaśnień dotyczących spółek zależnych oraz spółek powiązanych; informacje, dokumenty, sprawozdania lub wyjaśnienia winny zostać przekazane radzie nadzorczej niezwłocznie, nie później jednak niż w terminie dwóch tygodni od dnia zgłoszenia żądania (chyba że rada nadzorcza określi dłuższy termin),
- w przypadku spółki, której sprawozdanie finansowe podlega badaniu ustawowemu wprowadzono obligatoryjny udział biegłego rewidenta w posiedzeniu rady nadzorczej spółki (komisji rewizyjnej), którego przedmiotem jest ocena sprawozdania finansowego i sprawozdania zarządu z działalności, ocena wniosków zarządu dotyczących podziału zysku lub pokrycia straty, sporządzenie sprawozdania z wyników w/w ocen i sprawozdania rady nadzorczej;
- ustalono, że rada nadzorcza może ustanowić doraźny lub stały komitet rady nadzorczej, składający się z członków rady nadzorczej, do pełnienia określonych czynności nadzorczych;
- przyjęto, że w przypadku gdy możliwość taka wynika z umowy spółki rada nadzorcza może podjąć uchwałę w sprawie zbadania na koszt spółki określonej sprawy dotyczącej działalności spółki lub jej majątku przez wybranego doradcę, może też zlecić mu przygotowanie określonych analiz oraz opinii;
- wprowadzono nowe zasady organizacji prac rad nadzorczych ( pracami rady nadzorczej ma kierować przewodniczący, a umowa spółki może przyznawać określone uprawnienia związane z organizacją rady nadzorczej i sposobem wykonywania przez nią czynności również innym jej członkom; posiedzenia rady nadzorczej zwoływane są przez zaproszenia, w miarę potrzeb, nie rzadziej niż raz w każdym kwartale roku obrotowego; podczas posiedzeń rada nadzorcza może podejmować uchwały również w sprawach nie objętych proponowanym porządkiem obrad, jeśli żaden z członków rady nadzorczej biorących udział w posiedzeniu się temu nie sprzeciwi, chyba że umowa spółki stanowi inaczej; rada nadzorcza może odbywać posiedzenia również bez formalnego zwołania, jeśli wszyscy członkowie wyrażą na to zgodę oraz nie zgłoszą sprzeciwu dotyczącego wniesienia poszczególnych spraw do porządku obrad; zarząd lub członek rady nadzorczej mogą żądać zwołania posiedzenia rady nadzorczej, podając proponowany porządek obrad – w takiej sytuacji przewodniczący zwołuje posiedzenie, które odbywa się nie później niż w terminie dwóch tygodni od dnia otrzymania żądania, jeśli posiedzenie nie zostanie w tym terminie zwołane występujący z żądaniem może zwołać je samodzielnie), regulacje te stosuje się odpowiednio do komisji rewizyjnej;
- wprowadzono nowe zasady podejmowania uchwał przez rady nadzorcze (uchwały rady nadzorczej są protokołowane, a protokoły są podpisywane co najmniej przez członka prowadzącego posiedzenie lub zarządzającego głosowanie, chyba że umowa spółki lub regulamin rady nadzorczej stanowi inaczej; głosowania rady nadzorczej są jawne, chyba że umowa spółki lub regulamin rady nadzorczej stanowi inaczej; uchwały rady nadzorczej zapadają bezwzględną większością głosów, chyba że umowa spółki stanowi inaczej; członek rady nadzorczej zobligowany jest do ujawnienia sprzeczności interesów spółki z interesami członka rady nadzorczej, jego współmałżonka, krewnych i powinowatych do drugiego stopnia oraz osób, z którymi jest powiązany osobiście, i wstrzymania się od udziału w rozstrzyganiu tych spraw), regulacje te stosuje się odpowiednio do komisji rewizyjnej;
- wprowadzono zasadę, że od dnia zwołania zwyczajnego zgromadzenia wspólników wspólnik może zgłosić zarządowi żądanie udostępnienia dokumentów odpowiadających treścią sprawozdaniu zarządu z działalności spółki, sprawozdaniu finansowemu, sprawozdaniu rady nadzorczej lub sprawozdaniu z badania – dokumenty są udostępnianie niezwłocznie nie później niż w terminie dwóch dni powszednich, na żądanie wspólnika w postaci elektronicznej, w tym przy wykorzystaniu środków komunikacji elektronicznej;
- wprowadzono zasadę biznesowej oceny sytuacji (business judgement rule), zgodnie z którą członek zarządu, rady nadzorczej, komisji rewizyjnej, likwidator nie narusza obowiązku dołożenia staranności wynikającej z zawodowego charakter swojej działalności, jeśli postępując w sposób lojalny wobec spółki, działa w granicach uzasadnionego ryzyka gospodarczego, w tym na podstawie informacji analiz i opinii, które powinny być w danych okolicznościach uwzględnione przy dokonywaniu starannej oceny.
SPÓŁKA AKCYJNA
Od dnia 13 października 2022 r. wchodzą w życie następujące zmiany regulacji dotyczących spółek akcyjnych:
- kadencję członka zarządu i rady nadzorczej oblicza się w pełnych latach obrotowych, chyba że statut spółki stanowi inaczej;
- protokoły uchwał zarządu są podpisywane co najmniej przez członka zarządu prowadzącego posiedzenie lub zarządzającego głosowanie, chyba że statut spółki lub regulamin zarządu stanowi inaczej;
- członkowie zarządu i rady nadzorczej zobligowani zostali do wykonywania swoich obowiązków przy dołożeniu staranności wynikającej z zawodowego charakteru swojej działalności oraz dochowania lojalności wobec spółki, a zakaz ujawniania tajemnic spółki rozszerzono również na czas po wygaśnięciu mandatu;
- zarząd został zobowiązany, bez dodatkowego wezwania, do udzielenia radzie nadzorczej informacji o uchwałach zarządu i ich przedmiocie, a także: sytuacji spółki i istotnych okolicznościach z zakresu prowadzenia spraw spółki, postępach w realizacji wyznaczonych kierunków rozwoju działalności spółki, transakcjach oraz innych zdarzeniach lub okolicznościach, które istotnie wpływają lub mogą wpływać na sytuację majątkową spółki, zmianach uprzednio udzielonych radzie nadzorczej informacji; informacje te mają dotyczyć zarówno spółki, jak i spółek zależnych oraz powiązanych; w zależności od rodzaju informacji mają one być przekazywane na każdym posiedzeniu rady nadzorczej, chyba że rada nadzorcza postanowi inaczej, lub niezwłocznie po wystąpieniu określonych zdarzeń lub okoliczności; co do zasady na piśmie; statut może w/w obowiązki informacyjne wyłączać;
- rady nadzorcze zobligowane zostały do sporządzania co roku pisemnego sprawozdania z działalności rady nadzorczej i składania go walnemu zgromadzeniu;
- ustalono, że zakres osób, od których rada nadzorcza może żądać wyjaśnień obejmuje nie tylko zarząd i osoby zatrudnione w spółce na podstawie umowy o pracę, ale też prokurentów i osoby wykonujące na rzecz spółki regularnie czynności na podstawie umów cywilnoprawnych; ustalono, że rada nadzorcza może żądać sporządzenia lub przekazania wszelkich informacji, dokumentów, sprawozdań lub wyjaśnień dotyczących spółki, w szczególności jej działalności lub majątku, w tym informacji, sprawozdań lub wyjaśnień dotyczących spółek zależnych oraz spółek powiązanych; informacje, dokumenty, sprawozdania lub wyjaśnienia winny zostać przekazane radzie nadzorczej niezwłocznie, nie później jednak niż w terminie dwóch tygodni od dnia zgłoszenia żądania (chyba że rada nadzorcza określi dłuższy termin),
- w przypadku spółki, której sprawozdanie finansowe podlega badaniu ustawowemu wprowadzono obligatoryjny udział biegłego rewidenta w posiedzeniu rady nadzorczej spółki, którego przedmiotem jest ocena sprawozdania finansowego i sprawozdania zarządu z działalności, ocena wniosków zarządu dotyczących podziału zysku lub pokrycia straty, sporządzenie sprawozdania rady nadzorczej;
- ustalono, że rada nadzorcza może ustanowić doraźny lub stały komitet rady nadzorczej, składający się z członków rady nadzorczej, do pełnienia określonych czynności nadzorczych;
- przyjęto, że rada nadzorcza może podjąć uchwałę w sprawie zbadania na koszt spółki określonej sprawy dotyczącej działalności spółki lub jej majątku przez wybranego doradcę, może też zlecić mu przygotowanie określonych analiz lub opinii; rada nadzorcza może zdecydować o udostępnieniu akcjonariuszom wyników pracy doradcy rady, chyba że mogłoby to wyrządzić szkodę spółce, spółce powiązanej albo spółce lub spółdzielni zależnej, statut może wyłączyć lub ograniczyć prawo rady nadzorczej do zawierania umów z doradcą;
- wprowadzono, pod warunkiem, że statut spółki nie stanowi inaczej, wymóg uzyskania zgody rady nadzorczej na zawarcie przez spółkę ze spółką dominującą, spółką zależną lub spółką powiązaną transakcji, której wartość zsumowana z wartością transakcji zawartych z tą samą spółką w okresie roku obrotowego przekracza 10% sumy aktywów spółki;
- wprowadzono nowe zasady organizacji prac rad nadzorczych ( pracami rady nadzorczej ma kierować przewodniczący, a statut spółki może przyznawać określone uprawnienia związane z organizacją rady nadzorczej i sposobem wykonywania przez nią czynności również innym jej członkom; posiedzenia rady nadzorczej zwoływane są przez zaproszenia, w miarę potrzeb, nie rzadziej niż raz w każdym kwartale roku obrotowego; podczas posiedzeń rada nadzorcza może podejmować uchwały również w sprawach nie objętych proponowanym porządkiem obrad, jeśli żaden z członków rady nadzorczej biorących udział w posiedzeniu się temu nie sprzeciwi, chyba że statut spółki stanowi inaczej; rada nadzorcza może odbywać posiedzenia również bez formalnego zwołania, jeśli wszyscy członkowie wyrażą na to zgodę oraz nie zgłoszą sprzeciwu dotyczącego wniesienia poszczególnych spraw do porządku obrad; zarząd lub członek rady nadzorczej mogą żądać zwołania posiedzenia rady nadzorczej, podając proponowany porządek obrad – w takiej sytuacji przewodniczący zwołuje posiedzenie, które odbywa się nie później niż w terminie dwóch tygodni od dnia otrzymania żądania, jeśli posiedzenie nie zostanie w tym terminie zwołane występujący z żądaniem może zwołać je samodzielnie);
- wprowadzono zasadę, iż głosowania rady nadzorczej są jawne, chyba że statut spółki lub regulamin rady nadzorczej stanowi inaczej; członek rady nadzorczej zobligowany jest do ujawnienia sprzeczności interesów spółki z interesami członka rady nadzorczej, jego współmałżonka, krewnych i powinowatych do drugiego stopnia oraz osób, z którymi jest powiązany osobiście, i wstrzymania się od udziału w rozstrzyganiu tych spraw,
- wprowadzono zasadę, że akcjonariusz może zgłosić zarządowi żądanie udostępnienia dokumentów odpowiadających treścią sprawozdaniu zarządu z działalności spółki, sprawozdaniu finansowemu, sprawozdaniu rady nadzorczej lub sprawozdaniu z badania – od dnia zwołania walnego zgromadzenia, a dokumenty te są udostępnianie niezwłocznie nie później niż w terminie dwóch dni powszednich, na żądanie akcjonariusza w postaci elektronicznej, w tym przy wykorzystaniu środków komunikacji elektronicznej;
- wprowadzono zasadę biznesowej oceny sytuacji (business judgement rule), zgodnie z którą członek zarządu, rady nadzorczej, komisji rewizyjnej, likwidator nie narusza obowiązku dołożenia staranności wynikającej z zawodowego charakter swojej działalności, jeśli postępując w sposób lojalny wobec spółki, działa w granicach uzasadnionego ryzyka gospodarczego, w tym na podstawie informacji analiz i opinii, które powinny być w danych okolicznościach uwzględnione przy dokonywaniu starannej oceny.
Analiza przedstawionych wyżej zmian prowadzi do wniosku, że jednym z ważniejszych celów w/w nowelizacji jest zwiększenie efektywności rad nadzorczych i wzmocnienie ich pozycji. Temu zamierzeniu odpowiada także wprowadzenie nowych przepisów przewidujących odpowiedzialność karną m.in. za nieprzekazywanie w terminie radzie nadzorczej informacji, dokumentów, sprawozdań lub wyjaśnień, czy przekazaniu radzie nadzorczej informacji, dokumentów, sprawozdań lub wyjaśnień niezgodnych ze stanem faktycznym.
W ww. nowelizacji wprowadzono również regulacje dotyczące grupy spółek. Założenia w/w regulacji zostaną przedstawione w odrębnej informacji.
