Rodzinne spotkania podczas Świąt Bożego Narodzenia to dla wielu tradycja. W tym roku jednak obostrzenia wynikające ze względów bezpieczeństwa sprawią, że spotkania przy wspólnym stole zostaną mocno ograniczone. Wprowadzony został limit 5 gości – oprócz domowników, na Wigilii może pojawić się 5 dodatkowych osób. W obliczu tych regulacji należy więc – dosłownie i w przenośni – dokonać obliczeń i rozważyć miejsce spotkania pod kątem liczby osób zamieszkujących. Czy liczba osób świętujących będzie weryfikowana? Czy możliwy jest mandat? Okazuje się, że w świetle przepisów pojawią się pewne wątpliwości co do nakładania ewentualnych kar. Odpowiedzi na te ważne dla wszystkich kwestie udziela radca prawny Mariusz Mirosławski, wspólnik naszej Kancelarii.
Święta zgodne z literą prawa
W okresie od dnia 28 listopada 2020 r. do 27 grudnia 2020 r. , a więc w okresie świątecznym, obowiązuje zakaz organizowania imprez, spotkań i zebrań wszelkiego rodzaju, poza tymi, które mieszczą się w katalogu wyjątków przewidzianych w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 1 grudnia 2020 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii (Dz. U. poz.2132). Zgodnie z § 26 ust. 11 pkt 2 cyt. rozporządzenia jednym z takich wyjątków są więc spotkania organizowane w miejscu zamieszkania lub pobytu organizatora, których liczba uczestników nie przekroczy 5 osób. W tym miejscu warto zaznaczyć, że do limitu osób nie wlicza się osoby organizującej imprezę lub spotkanie oraz osób wspólnie z nią zamieszkujących lub gospodarujących. Przepisy te obowiązują do 27 grudnia, a więc teoretycznie nie będą dotyczyły Sylwestra, jednak ustawodawca wskazał, że możliwe będzie ich przedłużenie.
Dziadkowie, rodzice i wnuki przy wspólnym stole
Wprowadzone przepisy oznaczają, że w okresie zbliżających się Świąt Bożego Narodzenia dopuszczalne będą jedynie te spotkania rodzinne organizowane w domach i mieszkaniach prywatnych, w których liczba gości będzie odpowiadać wskazanym wymogom. Tak więc konieczna będzie refleksja na temat wyboru najkorzystniejszego miejsca świątecznego spotkania rodzinnego. Czy my zaprosimy naszych bliskich do nas czy sami udamy się do nich. To wszystko oznacza, że w przypadku np. rodziny składającej się z rodziców i małych dzieci oraz mieszkających oddzielnie dziadków najrozsądniejszym rozwiązaniem będzie sytuacja, gdy to rodzice z dziećmi zaproszą do siebie dziadków, a nie odwrotnie.
Kary za złamanie przepisów – czy obowiązują?
Radca prawny Mariusz Mirosławski wskazuje, że wątpliwości budzi kwestia sankcji za naruszenie wprowadzonych regulacji w zakresie limitu osób. Co do zasady naruszenie norm określonych w przywołanym rozporządzeniu zagrożone jest karą pieniężną w wymiarze od 5 do 30 tys. zł, przewidzianą w art. 48a ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi. Karę taką nakładają organy inspekcji sanitarnej w drodze decyzji.
Jednak w dniu 29 listopada 2020 r. weszła w życie ustawa z dnia 28 października 2020 r. o zmianie niektórych ustaw w związku z przeciwdziałaniem sytuacjom kryzysowym związanym z wystąpieniem COVID-19. Zmiana ta wprowadziła m.in. modyfikację polegającą na „dodaniu” do ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi przepisu art. 48a dotyczącego kompetencji do pobierania wymazów, pomimo tego, że przepis o tym samym numerze – dotyczący właśnie kar administracyjnych (porządkowych) - był już w powyższym akcie prawnym.
Wydaje się oczywiste, że powyższe działanie jest omyłką ustawodawcy. Błąd ten winien być jednak niezwłocznie naprawiony, gdyż do momentu jego usunięcia pojawiać się będą wątpliwości co do podstawy prawnej nakładania kar administracyjnych.
Inną kwestią jest możliwość nałożenia mandatu przez funkcjonariusza Policji za naruszanie zakazu organizowania zbyt licznych imprez i spotkań rodzinnych.
Z dniem 29 listopada 2020 r. weszła w życie nie tylko zmiana przepisów administracyjnych, ale także zmiana przepisów karnych. Wprowadzony został przepis art. 116 § 1a ustawy Kodeks wykroczeń. Przepis ten stanowi, że kto nie przestrzega zakazów, nakazów, ograniczeń lub obowiązków określonych w przepisach o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi, podlega karze grzywny albo karze nagany. Powyższy przepis nie odwołuje się do naruszenia zasad określonych wyłącznie w ustawie o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi, lecz do naruszenia zasad określonych w przepisach o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi. Stanowić ma zatem, w zamyśle ustawodawcy, bezpośrednią podstawę prawną nakładania kar za naruszenie obostrzeń wynikających z rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii, w tym w zakresie realizacji obowiązku zakrywania ust i nosa, czy zakazu organizowania zbyt licznych spotkań rodzinnych.
Mimo istnienia określonych instrumentów prawnych, przewidujących sankcje za naruszenie zakazu organizowania spotkań rodzinnych, oraz wątpliwości związanych z treścią tych przepisów obawa, że będą przeprowadzane kontrole funkcjonariuszy Policji podczas Świąt Bożego Narodzenia wydaje się nieuzasadniona. Nic bowiem nie może zastąpić tzw. zdrowego rozsądku i naszego poczucia odpowiedzialności za zdrowie, a nawet życie, bliskich nam osób.
