Od 13 października 2019r. rozpocznie działanie, w formie sytemu teleinformatycznego, Centralny Rejestr Beneficjentów Rzeczywistych (CRBR). Utworzenie CRBR przewiduje ustawa z dnia 1 marca 2018 r. o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu, która implementuje postanowienia dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2015/849 z dnia 20 maja 2015 r. w sprawie zapobiegania wykorzystywaniu systemu finansowego do prania pieniędzy lub finansowania terroryzmu, zmieniającej rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 648/2012. W założeniu nowe rozwiązanie ma m.in. ułatwić tzw. instytucjom obowiązanym (np. bankom, innym instytucjom finansowym, funduszom inwestycyjnym, a także radcom prawnym, adwokatom) szybką weryfikację struktur osób prawnych i powiązań pomiędzy podmiotami gospodarczymi oraz umożliwić identyfikację w sposób obiektywny i nie budzący wątpliwości tzw. beneficjentów rzeczywistych, celem zwiększenia ochrony bezpieczeństwa uczestników obrotu gospodarczego i uskutecznienia walki z praniem pieniędzy i finansowaniem terroryzmu.
Beneficjent rzeczywisty to w skrócie osoba lub osoby fizyczne sprawujące bezpośrednio lub pośrednio kontrolę nad danym przedsiębiorstwem lub czerpiące korzyści z działalności gospodarczej takiego podmiotu (np. poprzez posiadane udziały).
Do zgłaszania do CRBR informacji o swoich beneficjentach rzeczywistych i ich aktualizacji, będą zobowiązane spółki jawne, komandytowe, komandytowo-akcyjne, spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz spółki akcyjne, z wyjątkiem spółek publicznych.
Informacje podlegające zgłoszeniu do CRBR będą obejmować dane identyfikacyjne ww. spółek, tj. nazwę (firmę), formę organizacyjną, siedzibę, numer w Krajowym Rejestrze Sądowym, NIP oraz dane identyfikacyjne beneficjenta rzeczywistego i członka organu lub wspólnika uprawnionego do reprezentowania ww. spółek, tj. imię i nazwisko, obywatelstwo, państwo zamieszkania, numer PESEL (albo datę urodzenia w przypadku osób nieposiadających numeru PESEL), informację o wielkości i charakterze udziału lub uprawnieniach przysługujących beneficjentowi rzeczywistemu.
Zgodnie z ustawą, ww. dane będą zgłaszane do CRBR nie później niż w terminie 7 dni od dnia wpisu ww. spółek do Krajowego Rejestru Sądowego, a w przypadku zmiany przekazanych danych – w terminie 7 dni od ich zmiany. Podmioty, które są już wpisane do Krajowego Rejestru Sądowego, będą miały natomiast 6 miesięcy (od dnia uruchomienia CRBR) na przekazanie odpowiednich informacji. Powyższy obowiązek będzie spoczywał na osobie uprawnionej do reprezentacji danej spółki, która dokona zgłoszenia nieodpłatnie za pomocą środków komunikacji elektronicznej, w formie dokumentu elektronicznego, z obowiązkowym oświadczeniem o prawdziwości informacji zgłaszanych do Rejestru, składanym pod rygorem odpowiedzialności karnej. Szczegółowy sposób i tryb składania zgłoszenia do CRBR określa Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 16 maja 2018 r. w sprawie zgłaszania informacji o beneficjentach rzeczywistych.
Spółki, które nie dopełnią obowiązku zgłoszenia informacji w terminie, będą podlegać karze pieniężnej w wysokości do 1 000 000 zł.
Nadto, ustawa przewiduje jawność rejestru, domniemanie prawdziwości danych wprowadzonych do rejestru oraz nieodpłatność udostępniania informacji o beneficjentach rzeczywistych. Przetwarzanie informacji o beneficjentach rzeczywistych zgromadzonych w CRBR odbywać się bez wiedzy osób, których informacje te dotyczą. Administratorem danych zgromadzonych w CRBR będzie organ właściwy w sprawach rejestru, którym jest minister właściwy do spraw finansów publicznych.
Klaudia Nowak
radca prawny
