Prawnicy Kancelarii MGM reprezentowali Klienta, spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością działającej w branży hotelarskiej i najmu powierzchni komercyjnych, w sporze sądowym o stwierdzenia obowiązku danej osoby (pozwanego) złożenia oznaczonego oświadczenia woli. Sprawa oparta była o treść art. 64 Kodeksu cywilnego.
Stan faktyczny:
- W dniu 18.09.2019 r. Klient Kancelarii MGM (powód) zawarł z osobą fizyczną (poprzednikiem prawnym pozwanego) umowę przedwstępną sprzedaży nieruchomości, na mocy której wskazana osoba fizyczna zobowiązała się sprzedać powodowej spółce udział w nieruchomości położonej w Zakopanem za cenę określoną w umowie. Przyrzeczona umowa przeniesienia własności nieruchomości (sprzedaży) miała zostać zawarta do dnia 30.09.2020 r.
- W sprawie w międzyczasie konieczne było przeprowadzenie postępowań spadkowych po zmarłych poprzednikach prawnych osoby fizycznej (strony umowy przedwstępnej). Przeprowadzenie tych postępowań spadkowych oznaczone zostało jako warunek wynikający z umowy przedwstępnej.
- Warunek z umowy przedwstępnej - przeprowadzenie postępowania spadkowego – został spełniony.
- Po ziszczeniu się warunku, a przed terminem zawarcia umowy przyrzeczonej, osoba fizyczna (strona umowy przedwstępnej) zmarła.
- Wobec jej śmierci, roszczenia powoda - Klienta Kancelarii z tytułu przedwstępnej umowy sprzedaży nieruchomości, którą powód zawarł ze zmarłym, w tym roszczenie o zawarcie umowy przyrzeczonej przeszło na spadkobierców zmarłego. Zgodnie bowiem z ugruntowanym orzecznictwem, roszczenie o zawarcie umowy przyrzeczonej i odpowiadający mu obowiązek zawarcia takiej umowy podlegają dziedziczeniu (tak m.in. Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 15 czerwca 2011 r., V CSK 357/10, publ. LEX nr 1314560, Sąd Okręgowy w Szczecinie z dnia 30 maja 2017 r., II Ca 1527/16, publ. LEX nr 2382147).
- Umowa przyrzeczona miała zostać zawarta do dnia 30.09.2020 r. W świetle art. 390 § 3 k.c. Roszczenia z umowy przedwstępnej przedawniają się z upływem roku od dnia, w którym umowa przyrzeczona miała być zawarta. W związku z czym, roszczenie o zawarcie umowy przedawniało się z dniem 30.09.2021 r.
- Spółka powodowa ustaliła możliwych spadkobierców, zainicjowała stosowne postępowanie spadkowe oraz aktywnie w nim uczestniczyła. Było jednak pewne, że postępowanie spadkowe nie zakończy się do czasu upływu przedawnienia roszczeń z umowy przedwstępnej. Konieczne więc było podjęcie czynności zabezpieczających interesy Klienta Kancelarii.
- Dnia 29 września 2021 r. złożony został pozew o zawarcie umowy przyrzeczonej sprzedaży udziału w prawie własności nieruchomości (stwierdzenie obowiązku złożenia oświadczenia woli) przeciwko spadkobiercy za zapłatą uzgodnione w umowie przedwstępnej ceny sprzedaży. W chwili złożenia pozwu spadkobiercy zmarłej strony nie byli jeszcze ustaleni.
- Sąd, po uprzednim prawomocnym zakończeniu postępowania spadkowego, uwzględnił powództwo Klienta o złożenie przez pozwanego oznaczonego oświadczenia woli, zastrzegając jednak, że skutek określony w art. 64 Kodeksu cywilnego, czyli wyrok zastąpi oświadczenie woli pozwanego, wystąpi w przypadku niezłożenia oświadczenia woli opisanego w punkcie I wyroku i jednoczesnej zapłacie przez stronę powodową na rzecz pozwanego uzgodnionej w umowie przedwstępnej ceny sprzedaży.
Komentarz:
1. Opisana sprawa dotyczy art. 64 K.c. Zgodnie z tym przepisem prawomocne orzeczenie sądu stwierdzające obowiązek danej osoby do złożenia oznaczonego oświadczenia woli zastępuje to oświadczenie.
2. Orzeczenie w sferze wykonawczej dotyka art. 1047 K.p.c. Zgodnie z art. 1047 § 1 K.p.c., jeżeli dłużnik jest obowiązany do złożenia oznaczonego oświadczenia woli, prawomocne orzeczenie sądu zobowiązujące do złożenia oświadczenia zastępuje oświadczenie dłużnika.
3. W niektórych przypadkach należy mieć również na uwadze treść art. 1047 § 2 K.p.c. Przepis ten stanowi, że jeżeli złożenie oświadczenia woli jest uzależnione od świadczenia wzajemnego wierzyciela, skutek wymieniony powyżej powstaje dopiero z chwilą prawomocnego nadania orzeczeniu klauzuli wykonalności
Kancelaria MGM świadczyła pomoc prawną Klientowi zarówno na etapie oceny roszczeń i przygotowania strategii działania, jak i na etapie wykonawczym: przygotowania dokumentów w stadium przedprocesowym i procesowym, reprezentowała Klienta w postępowaniu sądowy o roszczenie objęte pozwem oraz w postępowaniu spadkowym. Wsparcie prawne udzielone zostanie również na etapie wykonania prawomocnego orzeczenia sądu.
W ramach Kancelarii MGM pomoc prawną świadczyli radca prawny Klaudia Nowak i radca prawny Mariusz Mirosławski
