Nadchodzący „sezon grypowy” ma szansę stać się rekordowy pod względem liczby osób zaszczepionych na grypę. Można zauważyć (powodowane różnymi względami, najczęściej mniej lub bardziej związanymi z epidemią wirusa SARS-CoV-2, wywołującego chorobę COVID-19) znaczący wzrost zainteresowania tym szczepieniem. Jednocześnie, w związku z ograniczeniami w dostępie do jednostek służby zdrowia kluczowa dla wielu osób jest kwestia tego, czy przed szczepieniem na grypę trzeba obowiązkowo udać się do lekarza? Sytuację tę wyjaśnia radca prawny z naszej kancelarii mecenas Jakub Kowalski, wspólnik MGM Kancelarii Radców Prawnych Mirosławski Galos Mozes.
Szczepienie na grypę nie jest szczepieniem obowiązkowym - w związku z czym między innymi koszty związane ze szczepieniem ponosi pacjent, ale „zalecanym szczepieniem ochronnym”, ujętym w załączniku nr 1 do rozporządzenia 16 września 2010 r. w sprawie wykazu zalecanych szczepień ochronnych oraz sposobu finansowania i dokumentowania zalecanych szczepień ochronnych wymaganych międzynarodowymi przepisami zdrowotnymi. Rozporządzenie to wydane zostało na podstawie delegacji zawartej w ustawie z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi. Art. 19 ust. 6 powyższej ustawy nakazuje jednak do szczepień zalecanych stosować odpowiednio wskazane przepisy regulujące szczepienia obowiązkowe (zawarte w art. 17 ust. 2-6).
Badania przed szczepieniem
Do szczepienia na grypę – podobnie jak do wszystkich szczepień obowiązkowych oraz zalecanych – mają zatem zastosowanie zarówno obowiązek odbycia lekarskiego badania kwalifikacyjnego (którego efektem jest wystawienie odpowiedniego zaświadczenia), jak i ograniczenie okresu ważności takiego zaświadczenia (24 godziny od godziny badania).
Należy jednak pamiętać o przepisach ustawy z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty. Zgodnie z art. 2 ust. 1 tej ustawy, „wykonywanie zawodu lekarza polega na udzielaniu (…) świadczeń zdrowotnych, w szczególności: badaniu stanu zdrowia (…), a także wydawaniu opinii i orzeczeń lekarskich”. Od końca 2015 r. w ustawie znajduje się przepis (art. 2 ust. 4), który pozwala wykonywać czynności, które składają się na wykonywanie zawodu lekarza „za pośrednictwem systemów teleinformatycznych lub systemów łączności” (art. 2 ust. 4).
W tym samym czasie w art. 42 ust. 1 tej ustawy wyraźnie wskazano, że „lekarz orzeka o stanie zdrowia określonej osoby po uprzednim, osobistym jej zbadaniu lub zbadaniu jej za pośrednictwem systemów teleinformatycznych lub systemów łączności, a także po analizie dostępnej dokumentacji medycznej tej osoby”.
Możliwość teleporady
Reasumując, jakkolwiek odbycie konsultacji lekarskiej i uzyskanie zaświadczenia kwalifikującego do szczepienia jest w przypadku szczepienia na grypę konieczne, to działania te mogą zostać zrealizowane w drodze telemedycznej. Należy jednak mieć na uwadze konieczność wykonania samego szczepienia w ciągu 24 godzin od teleporady oraz o tym, że dokument zaświadczenia kwalifikującego do szczepienia wystawiony będzie w takim przypadku jako dokument elektroniczny, a zatem samego szczepienia trzeba będzie dokonać w zakładzie leczniczym, który ma możliwość jego przyjęcia, odczytania i przechowywania w dokumentacji medycznej. Możliwość telemedycznego uzyskania kwalifikacji do szczepienia, w połączeniu z coraz popularniejszymi usługami pielęgniarskimi z dojazdem do klienta, może być sposobem na uniknięcie ryzyka związanego z osobistą obecnością w placówce medycznej przyjmującej również ludzi chorych. Podobny efekt może mieć skorzystanie (na podstawie uzyskanego telemedycznie zaświadczenia kwalifikującego do szczepienia) z podmiotów, które prowadzą punkty szczepień, a nie udzielają w tym samym miejscu świadczeń lekarskich osobom chorym.
